“移动云+精准扶贫平台”亮相山西互联网大会
Theodor Schwann (sinh ngày 7 tháng 12 n?m 1810, Neuss, ??c; m?t ngày 11 tháng 1 n?m 1882, K?ln, ??c), là m?t nhà t? bào h?c, m? h?c và sinh ly h?c ng??i ??c. ?ng là m?t trong nh?ng ng??i tiên phong trong vi?c miêu t? t? bào nh? c?u trúc c? b?n c?a m? ??ng v?t.
?ng là h?c trò c?a Johannes Müller và làm giáo s? ? tr??ng ??i h?c Louvain (t? 1838 ??n 1848) và tr??ng Liège (t? 1848). Là ??ng tác gi? c?a thuy?t t? bào (cùng v?i Matthias Schleiden), Schwann ?? m? r?ng c?ng trình c?a Schleiden và cho th?y t? bào là n?n t?ng c?a c? m? ??ng v?t l?n th?c v?t. ?ng ?? nh?n ra y ngh?a sinh ly và hình thái h?c c?a t? bào tr??c các nhà khoa h?c khác cùng th?i th? k? 19 và có th? ???c g?i là ?ng t? c?a t? bào h?c. ?ng tách tri?t ???c pepsin vào n?m 1836 vào n?m 1848 ?ng ?? miêu t? l?p v? myelin, t? bào b?c ngoài c?a t? bào th?n kinh, sau này ???c g?i theo tên ?ng (t? bào Schwann). ?ng c?ng gi?i thích b?n ch?t s?ng c?a n?m men và ??a ra thu?t ng? chuy?n hoá ?? di?n t? quá trình bi?n ??i hoá h?c x?y ra trong t? bào. Tác ph?m có ?nh h??ng l?n là Nghiên c?u ? m?c ?? hi?n vi v? tính th?ng nh?t trong c?u trúc và s? phát tri?n c?a ??ng v?t và th?c v?t (1839).
Ti?u s?
[s?a | s?a m? ngu?n]Cha c?a Schwann là m?t ng??i r?t có tài v? c? khí, lúc ??u là m?t ng??i th? kim hoàn, sau ?ó ?ng l?p ra c? nghi?p in ?n. Schwann ???c th?a h??ng s? thích c?a ng??i cha, và ni?m vui h?i nh? c?a ?ng là xay d?ng nh?ng cái máy móc nh? ?? lo?i. ?ng h?c ? tr??ng cao ??ng Jesuit ? K?ln và sau ?ó ? Bonn, n?i ?ng g?p Johannes Peter Müller, và kh?ng lau sau tr? thành ng??i ph? tá cho nh?ng thí nghi?m sinh ly c?a Müller. Sau ?ó ?ng t?i Wurzburg ?? ti?p t?c h?c y khoa, và t? ?ó t?i Berlin ?? t?t nghi?p vào n?m 1834. ? ?ay ?ng g?p l?i Müller, lúc ?ó c?ng t?i Berlin, và ?? ???c Müller thuy?t ph?c ?i vào con ???ng nghiên c?u khoa h?c và ch? ??nh làm ph? tá ? m?t vi?n gi?i ph?u. N?m 1838, Schwann ???c g?i vào làm v? gi?i ph?u h?c t?i tr??ng ??i h?c Louvain c?a ng??i C?ng giáo La M? ? Louvain, B?, n?i ?ng ?? ? l?i 9 n?m. N?m 1847 ?ng t?i làm giáo s? ? Liège, và ?ng ?? làm vi?c ? ?ay cho t?i lúc m?t, n?m 1882. ?ng là ng??i ??c bi?t l?ch s?, hoà nh? t?t b?ng, và sùng ??o Thiên chúa giáo trong su?t cu?c ??i.
S? nghi?p khoa h?c
[s?a | s?a m? ngu?n]Trong 4 n?m d??i s? ?nh h??ng c?a Müller ? Berlin, nh?ng c?ng trình có giá tr? nh?t c?a Schwann ?? ???c hoàn thành. Müller trong lúc này ?ang hoàn thành cu?n sách n?i ti?ng c?a ?ng v? sinh ly, và Schwann ?? giúp ?? ?ng trong các thí nghi?m c?n thi?t cho c?ng trình ?ó. Vì th? s? quan tam c?a ?ng ???c h??ng v? m? th?n kinh và c?.
Müller c?ng h??ng s? quan tam c?a ?ng v? quá trình tiêu hoá. N?m 1836, trong khi ? ??i h?c Berlin, Schwann ?? ch? ra s? ph? thu?c c?t y?u c?a quá trình tiêu hóa vào s? có m?t c?a m?t ch?t lên men mà ?ng g?i là pepsin, trong d?ch tách tri?t t? bi?u m? d? dày. Sau này, ng??i ta bi?t ?ay là m?t lo?i enzyme tiêu hóa. Pepsin là enzyme ??u tiên tách ???c t? m? ??ng v?t. N?m 1837, Schwann ?? k?t lu?n r?ng có cái gì ?ó trong kh?ng khí (mà b? phan h?y b?i nhi?t ??) là tác nhan gay ra s? th?i r?a, nh?ng b?n than kh?ng khí thì kh?ng. Schwann c?ng xem xét l?i cau h?i v? "h?c thuy?t n?y sinh ng?u phát" (spontaneous generation). H?c thuy?t n?y sinh ng?u phát cho r?ng b?nh là do lam s?n ch??ng khí. ?ng ?? ph?n bi?n nó sau này; và ?ng c?ng khám phá ra b?n ch?t h?u c? c?a n?m men trong quá trình thí nghi?m. Th?c t? là ly thuy?t v? m?m s?ng c?a Louis Pasteur c?ng nh? ?ng d?ng c?a Joseph Lister vào vi?c kh? trùng, ??u có ph?n ?nh h??ng c?a ?ng.
M?t l?n khi ?ng ?n t?i v?i Matthias Jakob Schleiden n?m 1837, cau chuy?n chuy?n sang nhan c?a t? bào th?c v?t. Schwann nh? là ?? nhìn th?y m?t c?u trúc t??ng t? trong t? bào c?a day s?ng (notochord) (???c ch? ra b?i Müller) và ngay l?p t?c nh?n ra ?i?u c?t y?u k?t n?i hai hi?n t??ng này. S? gi?ng nhau ?? ???c xác nh?n b?i c? hai nhà quan sát, và k?t qu? là m?t h?p tác khoa h?c v? thuy?t t? bào ???c ti?n hành trong su?t hai n?m sau ?ó.
N?m 1838, Schwann tr? thành giáo s? t?i ??i h?c Louvain, B?. Th?i gian này, ?ng cùng v?i Matthias Schleiden, phát tri?n thuy?t t? bào. H?c thuy?t ?? xác minh t? bào là ph?n t? c? b?n c?a th?c v?t và ??ng v?t. Schwann và Schleiden ghi nh?n r?ng m?t s? loài là ??n bào, m?t s? là ?a bào. H? c?ng ghi nh?n màng t? bào, nhan và t? bào ch?t là ??c ?i?m chung c?a m?i t? bào và miêu t? chúng b?ng cách so sánh nhi?u m? th?c v?t và ??ng v?t khác nhau. N?m 1839, Schwann ??a ra gi? thuy?t r?ng t?t c? các loài ??u ???c c?u t?o t? t? bào. Cùng v?i Matthias Schleiden, ?ng ?? h? th?ng hoá thuy?t t? bào c?a s? s?ng. Nh?ng quan sát này cùng v?i thuy?t t? bào ?? ???c ghi l?i trong tác ph?m c?a Schwann Nghiên c?u ? m?c ?? hi?n vi v? tính th?ng nh?t trong c?u trúc và s? phát tri?n c?a ??ng v?t và th?c v?t xu?t b?n n?m 1839 ? Berlin.
Ly thuy?t t? bào vì th? ???c hình thành, và Schwann là h?c trò ??u tiên c?a Müller ?? phá v? "thuy?t s?ng" c? ?i?n và tìm ra cách gi?i thích v? m?t ly hoá h?c c?a s? s?ng. Trong quá trình xác minh thuy?t t? bào, ?ng ?? xét k? l??ng l?i toàn b? m? h?c, và ch?ng minh ngu?n g?c và s? phát tri?n t? t? bào c?a nh?ng m? bi?t hoá ? m?c ?? cao nh?t nh? móng s?ng, l?ng v? hay men. S? t?ng quát hoá c?a ?ng tr? thành n?n móng cho m? h?c hi?n ??i, và ??i v?i Rudolf Virchow (ng??i có nh?ng nghiên c?u v? t? bào b?nh h?c ???c suy di?n t? Schwann), s? t?ng quát hoá ?y ?? ??t b?nh h?c hi?n ??i trên m?t c? s? khoa h?c th?c s?.
N?m 1848, Schwann làm giáo s? t?i ??i h?c Liège, B?. Trong khi ? ?ó, ?ng ?? tìm ra r?ng s? lên men c?a ???ng và tinh b?t là k?t qu? c?a m?t quá trình s?ng, có s? tham gia c?a n?m men. ?ng c?ng ?? nghiên c?u s? co c? cùng v?i c?u trúc th?n kinh, và c?ng tìm ra c? van ? ph?n trên th?c qu?n và l?p v? myelin ? axon ngo?i biên mà chúng ta g?i là t? bào Schwann. Bên c?nh vi?c khám phá ra l?p v? c?a s?i th?n kinh mang tên ?ng, ?ng c?ng b?t ??u nh?ng nghiên c?u v? s? co c? mà sau ?ó ???c nghiên c?u k? l??ng h?n b?i Emil du Bois-Reymond và nh?ng ng??i khác. ?ng c?ng th?c hi?n nh?ng thí nghi?m nh?m bác b? thuy?t "n?y sinh ng?u phát" (spontaneous generation). Schwann ??t ra thu?t ng? "chuy?n hóa" ?? miêu t? s? bi?n ??i hoá h?c trong các m? s?ng và h? th?ng hoá nh?ng nguyên t?c c? b?n c?a ph?i thai h?c b?ng cách quan sát th?y tr?ng là m?t t? bào ??n và phát tri?n thành c? th? hoàn thi?n.