用车跟车太近好险啊!视线和路线都被遮挡太恐
Th?n h?c Calvin | ||
---|---|---|
![]() | ||
Jean Calvin | ||
| ||
| ||
| ||
| ||
| ||
|
Th?n h?c Calvin (ti?ng Anh: Calvinism) là h? th?ng th?n h?c và ph??ng pháp ?ng d?ng ??c tin vào n?p s?ng C? ??c, ??t tr?ng tam vào quy?n t? tr? c?a Thiên Chúa.[1] ???c g?i theo tên c?a nhà c?i cách Jean Calvin, m? hình C? ??c giáo Kháng Cách này ??i khi ???c g?i là "truy?n th?ng C?i cách" (Reformed), "??c tin C?i cách", ho?c "th?n h?c C?i cách".[2]
Truy?n th?ng C?i cách ???c phát tri?n b?i nh?ng nhà th?n h?c nh? Martin Bucer, Heinrich Bullinger, Peter Martyr Vermigli, và Huldrych Zwingli, cùng các nhà c?i cách ? Anh nh? Thomas Cranmer và John Jewel. Nh?ng chính là do ?nh h??ng to l?n c?a Jean Calvin cùng vai trò c?a ?ng trong các cu?c tranh lu?n v? các v?n ?? giáo h?i và tín ?i?u di?n ra trong th? k? 17, mà truy?n th?ng này ???c bi?t ??n d??i tên th?n h?c Calvin. Ngày nay, thu?t t? th?n h?c Calvin c?ng ???c dùng ?? ch? n?n th?n h?c và s?ng ??o c?a các giáo h?i C?i cách (t?i các n??c nói ti?ng Anh ???c bi?t ??n nhi?u h?n v?i tên Tr??ng L?o), mà Calvin là nhà l?nh ??o t? lúc ban ??u. Thu?t t? này c?ng ???c dùng ?? ch? h? th?ng th?n h?c n?i ti?ng v?i giáo ly ti?n ??nh và quan ?i?m v? s? sa ng? toàn di?n c?a con ng??i.
L?ch s?
[s?a | s?a m? ngu?n]? tu?i 25, Jean Calvin ?? t?o ???c ?nh h??ng ?áng k? trên s? phát tri?n c?a n?n th?n h?c Kháng Cách, khi ?ng cho xu?t b?n tác ph?m Nguyên ly C? ??c giáo (Institutes of the Christian Religion) trong n?m 1536. Cùng v?i nh?ng bài bút chi?n, th? tín m?c v?, nh?ng ?óng góp giúp hình thành các tín ?i?u, và m?t kh?i l??ng ?? s? các sách lu?n gi?i Kinh Thánh, Nguyên ly C? ??c giáo ?? giúp Calvin ki?n t?o ?nh h??ng tr?c ti?p và r?ng l?n trên c?ng ??ng Kháng Cách. Tác ph?m này ???c nhu?n chánh nhi?u l?n trong lúc Calvin còn s?ng, trong ?ó có b?n d?ch ti?ng Pháp. M?c dù ch? là m?t trong s? các nhan v?t có nhi?u ?nh h??ng trong các giáo h?i C?i cách, d?n dà tên tu?i c?a Calvin tr? nên n?i b?t nh?t. T?m quan tr?ng c?a các giáo h?i C?i cách, và c?a cá nhan Calvin, ???c kh?ng ??nh trong giai ?o?n th? nhì c?a cu?c C?i cách Kháng Cách, khi các giáo h?i Tin Lành ???c hình thành sau khi Martin Luther b? tr?c xu?t kh?i Giáo h?i C?ng giáo. Calvin là ng??i Pháp s?ng l?u vong ? Geneva. M?c dù có ky tên vào b?n Tín ?i?u Augsburg (???c nhu?n chánh b?i Melancthon n?m 1540), ?nh h??ng c?a Calvin trên cu?c C?i cách Th?y S? l?i kh?ng theo khuynh h??ng Lutheran, mà có nh?ng t??ng ??ng v?i Huldrych Zwingli. Ngay t? ban ??u n?n th?n h?c c?a các giáo h?i C?i cách phát tri?n ??c l?p v?i th?n h?c Luther và ch?u ?nh h??ng t? các nhà c?i cách, trong ?ó có Calvin. V? sau, ?nh h??ng và uy tín c?a Calvin ngày càng l?n m?nh trong c?ng ??ng C?i cách ??n n?i toàn b? n?n th?n h?c này ???c bi?t ??n d??i tên "th?n h?c Calvin".
Phát tri?n
[s?a | s?a m? ngu?n]
Dù ph?n l?n n? l?c c?i cách c?a Calvin ???c ti?n hành ? Geneva, các tác ph?m chuy?n t?i t? t??ng c?a ?ng ???c phát hành r?ng r?i t?i nhi?u n?i ? chau ?u. th?n h?c Calvin tr? nên h? t? t??ng ch? ??o ? Scotland (xem John Knox), Hà Lan, và m?t ph?n n??c ??c (nh?t là nh?ng khu v?c giáp gi?i Hà Lan), gay nhi?u ?nh h??ng t?i Pháp, Hungary, Transilvania (lúc ?y còn ??c l?p), và Ba Lan. th?n h?c Calvin ???c yêu thích ? B?c ?u (Scandinavia), nh?t là ? Th?y ?i?n, nh?ng l?i b? h?i ngh? Uppsala n?m 1593 bác b? ?? ch?p nh?n th?n h?c Luther.
H?u h?t c? dan ? M? thu?c vùng Trung ??i Tay D??ng và New England ch?p nh?n th?n h?c Calvin, trong ?ó có nh?ng ng??i Thanh giáo, Huguenot, và ng??i ??nh c? Hà Lan ? New Amsterdam (New York). H? t? t??ng này c?ng ???c ch?p nh?n r?ng r?i trong vòng nh?ng ng??i chau ?u ??u tiên ??n ??nh c? t?i Nam Phi trong th? k? 17.
Nh?ng ng??i da ?en chi?n ??u v?i ng??i Anh (Black Loyalist) trong cu?c chi?n giành ??c l?p ? M? r?i Nova Scotia ??n chau Phi ?? ??nh c? ? Sierra Leone c?ng là nh?ng ng??i theo th?n h?c Calvin.
Trong s? các c?ng ??ng theo th?n h?c Calvin kh?i phát b?i các nhà truy?n giáo trong th? k? 19 và 20, ?áng k? nh?t là các c?ng ??ng C? ??c giáo t?i Hàn Qu?c và Nigeria.
S? kh?ng chính xác n?u cho r?ng m?i t? t??ng ch? ??o c?a th?n h?c Calvin ??u có th? tìm th?y trong các tác ph?m c?a Calvin. Trong th?c t?, n?n th?n h?c này hình thành t? s? ?óng góp c?a nhi?u ng??i, trong ?ó, ngoài Calvin, còn có nh?ng tên tu?i l?n nh? Theodore Beza, ng??i k? nhi?m Calvin, nhà th?n h?c ng??i Hà Lan Franiciscus Gormarus, nhà sáng l?p giáo h?i Tr??ng L?o, John Knox, v? sau còn có nh?ng nhan v?t n?i ti?ng khác nh? John Bunyan và nhà thuy?t giáo ng??i M?, Jonathan Edwards.
M?c dù là ?i?m h?i t? c?a nhi?u dòng t? t??ng, ??c ?i?m n?i b?t c?a th?n h?c Calvin là v? giáo ly c?u r?i, nh?n m?nh ??n s? b?t l?c hoàn toàn c?a con ng??i trong n? l?c tìm ki?m s? c?u r?i linh h?n, v?i ni?m xác tín cho r?ng ch? có Thiên Chúa là ??ng kh?i x??ng m?i s? ?? c?u chu?c loài ng??i nh? ban cho con ng??i ??c tin và khi?n h? quy?t ??nh ti?p nh?n Chúa Giê-xu. H?c thuy?t này ???c ch?p nh?n t?i H?i ngh? Dort (1618-1619), nh?m bác b? m?t giáo thuy?t khác g?i là Th?n h?c Arminius.
??i khi thuy?t Calvin c?ng ???c coi là ??ng nh?t v?i "Th?n h?c Augustine" do các giáo ly tr?ng tam c?a h?c thuy?t này ?? ???c Thánh Augustine trình bày m?ch l?c trong cu?c tranh lu?n c?a ?ng v?i tu s? ng??i Anh Pelagius. th?n h?c Calvin kh?ng ch? nh?n m?nh ??n s? tr?n lành v?nh c?u c?a s? sáng t?o ban ??u, mà còn t?p chú vào nh?ng tác h?i c?a t?i l?i khi?n con ng??i hoàn toàn m?t kh? n?ng tìm ki?m s? c?u r?i c?ng nh? làm h?n lo?n c?ng cu?c sáng t?o. Nh? th?, theo quan ?i?m này, s? c?u r?i là m?t c?ng cu?c sáng t?o m?i b?i Thiên Chúa ch? kh?ng ph?i là thành t?u c?a con ng??i.
??c ?i?m
[s?a | s?a m? ngu?n]Có th? tóm t?t th?n h?c Calvin trong n?m lu?n ?i?m, nh?n m?nh ??n quy?n t? tr? c?a Thiên Chúa trong m?i s? - trong s? c?u r?i c?ng nh? trong ??i s?ng.
?n ?i?n t? tr?
[s?a | s?a m? ngu?n]th?n h?c Calvin nh?n m?nh ??n s? phá s?n v? ph??ng di?n ??o ??c trong b?n ch?t c?a con ng??i, làm n?i b?t an ?i?n c?u chu?c c?a Thiên Chúa. Vì nhan lo?i sa ng? nên kh?ng có kh? n?ng trong l?nh v?c ??o ??c và tam linh ?? b??c ?i theo Chúa ho?c tránh kh?i s? ?oán ph?t, nh?ng ch? b?i s? can thi?p c?a Thiên Chúa làm thay ??i t?m lòng chai s?n c?a con ng??i ?? bi?n h? t? nh?ng k? ph?n lo?n tr? thành các con dan bi?t vang ph?c.
Theo quan ?i?m này, ch? b?i ?n th??ng xót c?a Thiên Chúa, ??ng ?? ?oán ph?t con ng??i vì t?i l?i c?a h?, l?i tuy?n ch?n m?t s? ng??i ?? bày t? ?n th??ng xót c?a ngài. M?t ng??i ???c c?u r?i kh?ng ph?i do lòng khao khát, ??c tin, hay ??c h?nh c?a ng??i ?y, nh?ng ch? vì s? ch?n l?a c?a Chúa. M?c dù con ng??i ph?i tin và ?áp ?ng v?i l?i kêu g?i c?a Phúc am ?? ???c c?u, ngay c? lòng vang ph?c c?a ng??i ?y c?ng là s? ban cho ??n t? Chúa; nh? th?, do y ch? tuy?t ??i c?a ngài mà Thiên Chúa hoàn thành s? c?u r?i dành cho t?i nhan.
Trong th?c t?, giáo hu?n này v? an ?i?n t? tr? c?a Thiên Chúa ?? mang l?i nhi?u s? khích l? cho h?i thánh vì giúp tín h?u nh?n bi?t tình yêu bao la c?a Thiên Chúa ?? c?u nh?ng con ng??i hoàn toàn tuy?t v?ng, ??p tan lòng kiêu ng?o và s? t? tin, c?ng nh? ?em ??n nh?n th?c r?ng s? c?u r?i c?a h? hoàn toàn ph? thu?c vào an ?i?n c?a Thiên Chúa. Do ?ó, s? thánh hóa ?òi h?i m?t thái ?? ph? thu?c vào quy?n n?ng Thiên Chúa h?u có th? thanh t?y t?m lòng ? u? kh?i quy?n l?c t?i l?i và vui h??ng cu?c s?ng ph??c h?nh trong Chúa.[3]
N?m Lu?n ?i?m
[s?a | s?a m? ngu?n]th?n h?c Calvin th??ng ???c tóm t?t trong N?m Lu?n ?i?m g?i là h?c thuy?t an ?i?n. ?ay là n?m lu?n ?i?m ph?n bác n?m lu?n ?i?m c?a Th?n h?c Arminius, c?ng là b?n tóm t?t nh?ng k?t lu?n c?a H?i ngh? Dort n?m 1619. Do ?ó, n?m lu?n ?i?m này ???c dùng ?? trình bày s? khác bi?t gi?a th?n h?c Calvin và Th?n h?c Arminius h?n là m?t b?n tóm t?t hoàn ch?nh quan ?i?m th?n h?c c?a Calvin và các giáo h?i C?i cách. N?m lu?n ?i?m này c?ng ???c g?i là TULIP. N?m Lu?n ?i?m Calvin xác ??nh r? ràng r?ng Thiên Chúa có quy?n n?ng c?u r?i b?t c? ai mà ngài th??ng xót, và kh?ng h? b? tác ??ng b?i ??i s?ng t?i l?i ho?c s? b?t l?c c?a con ng??i.
Sa ng? toàn di?n
[s?a | s?a m? ngu?n]Giáo thuy?t v? s? sa ng? toàn di?n nh?n m?nh r?ng do s? ph?m t?i c?a th?y t? loài ng??i, Adam và Eva, m?i ng??i sinh ra ??i ??u b? ? d??i quy?n l?c c?a t?i l?i. T? b?n ch?t, con ng??i kh?ng mu?n h?t lòng h?t s?c yêu kính Thiên Chúa, nh?ng ch? bi?t quan tam ??n quy?n l?i c?a mình và kh??c t? tuan theo l? lu?t c?a Chúa. Nh? th?, con ng??i b?m sinh, v? m?t ??o ??c, kh?ng có n?ng l?c ch?n l?a theo Chúa ?? ???c c?u, b?i vì, theo b?n ch?t t? nhiên, h? kh?ng h? mu?n ???c nh? th?.
Tuy?n ch?n kh?ng ?i?u ki?n
[s?a | s?a m? ngu?n]Giáo thuy?t tuy?n ch?n kh?ng ?i?u ki?n kh?ng ??nh r?ng Thiên Chúa ?? tuy?n ch?n t? tr??c nh?ng ng??i ngài mu?n ?em ??n cùng ngài mà kh?ng d?a vào c?ng ??c ho?c ??c tin c?a h?. S? tuy?n ch?n này ch? l?p n?n trên lòng th??ng xót c?a Thiên Chúa.
S? chu?c t?i có gi?i h?n
[s?a | s?a m? ngu?n]C?ng ???c g?i là "s? c?u r?i ??c bi?t", giáo thuy?t chu?c t?i có gi?i h?n d?y r?ng s? ??n t?i thay cho t?i l?i loài ng??i c?a Chúa Giê-xu ch? dành cho nh?ng ng??i ???c ch?n. ???c l?p n?n trên quy?n t? tr? c?a Thiên Chúa trong s? c?u r?i và b?n ch?t c?a s? ??n t?i thay theo quan ?i?m th?n h?c Calvin, theo ?ó, s? ??n t?i ngh?a là Chúa Giê-xu nh?n l?nh s? tr?ng ph?t thay cho t?i nhan, do ?ó, s? là kh?ng h?p ly khi Thiên Chúa ph?i tr? giá cho t?i l?i c?a m?t s? ng??i r?i l?i ?oán ph?t h? vì t?i l?i c?a h? (do h? kh?ng ch?u ch?p nh?n s? chu?c t?i qua cái ch?t trên th?p t? giá c?a Chúa Giê-xu). Theo quan ?i?m này, s? ch?t thay ??n t?i c?a Chúa Giê-xu ch? gi?i h?n cho ng??i ???c ch?n, là nh?ng ng??i ch?p nh?n Chúa Giê-xu là ??ng ??n t?i thay cho h?.
?n ?i?n kh?ng th? c??ng ch?ng
[s?a | s?a m? ngu?n]Giáo thuy?t an ?i?n kh?ng th? c??ng ch?ng xác ??nh r? ràng r?ng an ?i?n c?u r?i c?a Thiên Chúa s? tác ??ng trên ng??i ???c ch?n, và vào ?úng th?i ?i?m Chúa ?? ??nh, s? b?t ph?c h? vang theo ti?ng g?i phúc am mà nh?n l?nh s? c?u r?i. Giáo thuy?t này kh?ng cho r?ng kh?ng th? c??ng ch?ng m?i ?nh h??ng c?a Chúa Thánh Linh, nh?ng tin r?ng quy?n n?ng c?a Chúa Thánh Linh s? v??t qua m?i tr? ng?i và khi?n cho ?nh h??ng c?a ngài có tác d?ng t?i h?u trên t?m lòng ng??i ???c ch?n. Nh? th?, b?i quy?n n?ng t? tr? c?a Thiên Chúa, ng??i ???c ngài ch?n ch?c ch?n s? ???c c?u.
S? b?o toàn các thánh ??
[s?a | s?a m? ngu?n]Còn g?i là "s? b?o toàn v?nh c?u" (thu?t t? "thánh ??" ???c dùng trong Kinh Thánh ?? ch? nh?ng ng??i ???c bi?t riêng cho Thiên Chúa, là nh?ng ng??i ???c c?u r?i b?i an ?i?n c?a Ngài) kh?ng ??nh r?ng vì Thiên Chúa là ??ng t? tr?, và y ch? c?a ngài kh?ng b? tác ??ng b?i con ng??i ho?c b?i nhan t? nào khác, nên nh?ng ng??i ???c g?i ?? ph?c hòa v?i Thiên Chúa và ? trong m?i t??ng giao m?t thi?t v?i ngài s? b??c ?i trong ??c tin cho ??n cu?i cùng; nh? th?, theo quan ?i?m này, nh?ng ng??i sa ng? mà kh?ng ?n n?n t?i và quay tr? l?i là nh?ng ng??i ch?a h? có ??c tin th?t, ho?c ch?a bao gi? ???c c?u r?i.
Th?n h?c Giao ??c
[s?a | s?a m? ngu?n]M?c dù h?c thuy?t an ?i?n ???c nhìn nh?n là tr?ng tam c?a th?n h?c Calvin ???ng ??i, th?n h?c giao ??c m?i là c?u trúc l?ch s? h?p nh?t toàn b? h? th?ng.[4]
T? nh?n th?c sau s?c v? tính siêu vi?t c?a Thiên Chúa, th?n h?c Calvin cho r?ng m?i quan h? gi?a Thiên Chúa v?i t?o v?t c?a ngài kh?i ?i t? s? h? c? c?a Thiên Chúa. M?i quan h? ???c ngài thi?t l?p là giao ??c: m?i ?i?u ki?n trong giao ??c ??n t? y ch? b?t bi?n c?a Thiên Chúa.[5]
Theo quan ?i?m này, m?i quan h? gi?a Thiên Chúa và loài ng??i l?p n?n trên hai giao ??c, ph?n ánh s? phan bi?t gi?a Lu?t pháp và Phúc am. Giao ??c c?ng ??c bao g?m các l? lu?t ??o ??c và thiên nhiên. Theo ?ó, con ng??i có th? h??ng s? s?ng v?nh c?u và ph??c h?nh d?a trên s? c?ng chính c?a mình. Nh?ng con ng??i ?? sa ng?, ph?m t?i và h? ho?i t? trong b?n ch?t, nên b? ?oán ph?t chi?u theo giao ??c.[6] Vì v?y, giao ??c an ?i?n ???c thi?t l?p ?? c?u r?i loài ng??i, ???c th? hi?n qua các giao ??c n?i ti?p nhau ???c chép l?i trong Kinh Thánh. Theo ?ó, s? c?u r?i ???c ban cho kh?ng ph?i do c?ng ??c con ng??i, mà ??n t? l?i h?a c?a Thiên Chúa. Con ng??i ch? có th? ph?c hòa v?i Thiên Chúa nh? ??ng trung b?o là Chúa Giê-xu.[7] Ngài là ??u c?a nh?ng ng??i ???c ch?n, nh? th? giao ??c là n?n t?ng cho giáo thuy?t ??n t?i thay th? và con ng??i nh?n l?nh s? c?u r?i nh? s? vang ph?c c?a Chúa C? ??c.[8]
??c tin trong cu?c s?ng
[s?a | s?a m? ngu?n]Nh?ng h?c thuy?t v? th?c hành ??c tin trong sinh ho?t ? h?i thánh, trong gia ?ình, và ngoài x? h?i theo t? t??ng Calvin, là k?t qu? t? nhiên t? s? nh?n bi?t quy?n t? tr? c?a Thiên Chúa trong s? sáng t?o và s? c?u r?i c?a ngài. Nh? th?, s? t?t lành và quy?n n?ng c?a Thiên Chúa ???c th? hi?n qua nh?ng vi?c tay ngài làm trong t?t c? l?nh v?c c?a s? hi?n h?u nh? tam linh, v?t ch?t, và trí tu?, dù ?ó là vi?c thiêng liêng hay th? t?c. Theo th?n h?c Calvin, m?i bi?n c? trong l?ch s? ??u ? trong k? ho?ch c?a Thiên Chúa, vì ngài là ??ng t?o hóa và là ??ng t? tr?, c?ng là C?u chúa ??i v?i ng??i ???c c?u r?i. Do ?ó, s? vang ph?c và ph? thu?c hoàn toàn c?a tín h?u vào Chúa C? ??c kh?ng ch? gi?i h?n trong l?nh v?c thiêng liêng (nh? th? ph??ng, tu d??ng tam linh ho?c c?u nguy?n) nh?ng c?ng c?n có khi s?ng trong ??i th??ng ho?c khi làm vi?c.
Th? ph??ng
[s?a | s?a m? ngu?n]Y ni?m v? y ngh?a c?a s? th? ph??ng c?ng là m?t trong nh?ng ??c ?i?m c?a th?n h?c Calvin. Theo ?ó, ch? có các giáo hu?n và hình m?u v? s? th? ph??ng chép trong Kinh Thánh m?i ???c ch?p nh?n. Nói cách khác, Thiên Chúa ?? quy ??nh trong Kinh Thánh m?i ?i?u c?n thi?t ngài mu?n con ng??i th?c hi?n khi th? ph??ng ngài trong h?i thánh, b?t c? ?i?u gì thêm vào ??u kh?ng ???c ch?p nh?n.
Nguyên t?c th? ph??ng này h?n ch? quy?n l?c c?a giáo h?i nh?m b?o v? quy?n t? do c?a tín h?u. M?c dù ??c tin ?nh h??ng sau ??m trên m?i khía c?nh c?a ??i s?ng, giáo h?i kh?ng ???c v??t qua th?m quy?n Kinh Thánh mà bu?c tín h?u làm nh?ng ?i?u Kinh Thánh kh?ng d?y b?o.[9]
?nh h??ng x? h?i và kinh t?
[s?a | s?a m? ngu?n]Ch? ngh?a t? b?n
[s?a | s?a m? ngu?n]M?t s? h?c gi? cho r?ng th?n h?c Calvin ?? thi?t l?p c? s? cho s? phát tri?n c?a ch? ngh?a t? b?n ? chau ?u sau này. Lu?n ?i?m này ???c tri?n khai trong các tác ph?m có nhi?u ?nh h??ng c?a R. H. Tawney (1880-1962), và Max Weber (1864-1920).
Trong tác ph?m n?i ti?ng nh?t và gay nhi?u tranh lu?n N?n ??o ??c Tin Lành và tinh th?n c?a ch? ngh?a t? b?n (Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus),[10] Weber trình bày lu?n c? cho r?ng ??o ??c Kháng Cách, nh?t là th?n h?c Calvin cho phép m?u c?u các l?i ích kinh t? thu?n ly và các ho?t ??ng tr?n th? trong khu?n kh? các ho?t ??ng này t?o ra nh?ng k?t qu? tích c?c trong tam linh và có y ngh?a ??o ??c.[11] ?ó kh?ng ph?i là m?c tiêu, nh?ng là k?t qu? t?t y?u c?a các giáo hu?n t?n giáo. M?t tín h?u, trong c?ng vi?c h?ng ngày, có ngh?a v? làm vi?c h?t s?c mình ?? chu toàn c?ng vi?c h?u cho danh Chúa ???c c? sáng.[12]
Nh? th?, theo ??o ??c Kháng Cách, m?i ngh? nghi?p chính ?áng ??u ???c xem là "thiên ch?c", ???c Chúa chúc ph??c và ???c xem là thiêng liêng. Th? gi?i quan Kháng Cách, xem m?i l?nh v?c c?a cu?c s?ng ??u là thiêng liêng khi ???c cung hi?n cho Thiên Chúa và th?c thi y ch? c?a ngài nh?m nu?i d??ng và c?i thi?n cu?c s?ng, ?? ?nh h??ng sau s?c trên quan ni?m v? ch?c nghi?p.
Weber tóm t?t quan ni?m ??o ??c c?a giáo phái Calvin nh? sau: "Cách duy nh?t ?? có m?t cu?c s?ng ??p lòng Thiên Chúa kh?ng ph?i là v??t lên trên n?n ??o ??c c?a ??i s?ng tr?n th? b?ng l?i s?ng kh? h?nh trong tu vi?n, mà chính là chu toàn trong th? gian các b?n ph?n t??ng ?ng v?i ch?c ph?n mà cu?c s?ng dành cho m?i ng??i trong x? h?i – chính vì th? mà các b?n ph?n tr? thành 'thiên ch?c' [Beruf] c?a m?i ng??i."
??c tr?ng t? t??ng c?a giáo thuy?t Calvin là nh?n m?nh t?i n? l?c c?a cá nhan ch? kh?ng coi tr?ng vai trò c?a các ??nh ch?, và lo?i tr? nh?ng xu h??ng huy?n bí, nh?ng xu h??ng n?ng v? nghi th?c – nói khác ?i, ?ay chính là l?i t? duy d?n ??n quá trình "gi?i ma thu?t" (Entzauberung) và quá trình ly tính hóa l?i s?ng c?a ng??i tín ?? Calvin. Chính ? ?i?m này mà, theo Weber, có m?t s? g?p g? h?t s?c quan tr?ng gi?a m?t s? yêu c?u trong l?gic th?n h?c Calvin v?i m?t s? yêu c?u c?a l?gic t? b?n ch? ngh?a – hay gi?a t? duy duy ly kh? h?nh Calvin v?i t? duy duy ly c?a nhà kinh doanh t? b?n ch? ngh?a.[13]
Chú thích
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ Benjamin B. Warfield. "Calvinism". Trong Johann Jakob Herzog, Philip Schaff, Albert Hauck (biên t?p). The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge. tr. 359.
[T]he fundamental principle of Calvinism... lies in a profound apprehension of God in his majesty, with the inevitably accompanying poignant realization of the exact nature of the relation sustained to him by the creature as such, and particularly by the sinful creature.
{{Chú thích bách khoa toàn th?}}
: Qu?n ly CS1: nhi?u tên: danh sách biên t?p viên (liên k?t) - ^ Warfield, p. 359: "Sometimes ['Calvinism'] designates merely the individual teaching of John Calvin. Sometimes it designates, more broadly, the doctrinal system confessed by that body of Protestant Churches known historically, in distinction from the Lutheran Churches, as 'the Reformed Churches'... but also quite commonly called 'the Calvinistic Churches' because the great scientific exposition of their faith in the Reformation age, and perhaps the most influential of any age, was given by John Calvin. Sometimes it designates, more broadly still, the entire body of conceptions, theological, ethical, philosophical, social, political, which, under the influence of the master mind of John Calvin, raised itself to dominance in the Protestant lands of the post-Reformation age, and has left a permanent mark not only upon the thought of mankind, but upon the life-history of men, the social order of civilized peoples and even the political organization of States."
- ^ Bridges, Jerry. "Gospel-Driven Sanctification". B?n g?c l?u tr? ngày 18 tháng 2 n?m 2008. Truy c?p ngày 31 tháng 5 n?m 2007.
- ^ Michael Horton (2006). God of Promise, Introducing Covenant Theology. ISBN 0-8010-1289-9.
- ^ Westminster Confession of Faith (1647) VII.1 L?u tr? ngày 30 tháng 4 n?m 2008 t?i Wayback Machine
- ^ Westminster Confession of Faith (1647) VII.2 L?u tr? ngày 30 tháng 4 n?m 2008 t?i Wayback Machine; XIX.1, 2 L?u tr? ngày 7 tháng 2 n?m 2008 t?i Wayback Machine
- ^ "Chúa Giê-xu ?áp r?ng: Ta là con ???ng, chan ly, và s? s?ng; ch?ng b?i ta thì kh?ng ai ???c ??n cùng Cha." – Phúc am Gi?ng 14: 6
- ^ Westminster Confession of Faith (1647) VII.3 L?u tr? ngày 30 tháng 4 n?m 2008 t?i Wayback Machine; XIII L?u tr? ngày 2 tháng 5 n?m 2008 t?i Wayback Machine
- ^ George Gillespie (1637). A Dispute against the English Popish Ceremonies Obtruded on the Church of Scotland.
- ^ Essays in Economic Sociology, Princeton University Press, 1999, ISBN 0-691-00906-6, Google Print, p.22
- ^ Bendix, Reinhard (ngày 1 tháng 7 n?m 1977). Max Weber: An Intellectual Portrait. University of California Press. tr. 60, 61. ISBN 0-520-03194-6.
- ^ "H? làm vi?c gì, h?y h?t lòng mà làm, nh? làm cho Chúa" - Colossians 3: 23
- ^ "Ph?n d?n trong ?n b?n ti?ng Vi?t N?n ??o ??c Tin Lành và tinh th?n c?a ch? ngh?a t? b?n".
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- Jean Calvin (1960). Institutes of the Christian Religion. ISBN 0-664-22028-2 (also available online in an older translation)
- Ford Lewis Battles and John Walchenbach (2001). Analysis of the Institutes of the Christian Religion of Jean Calvin. ISBN 0-87552-182-7
- John Thomas McNeill (1954). The History and Character of Calvinism. ISBN 0-19-500743-3
Liên k?t ngoài
[s?a | s?a m? ngu?n]
Các website
[s?a | s?a m? ngu?n]- Center for Reformed Theology and Apologetics - offers many materials from a Calvinist perspective.
- Monergism.com - many Reformed and Calvinist resources
- Calvinism Index L?u tr? ngày 8 tháng 7 n?m 2011 t?i Wayback Machine by Colin Maxwell
- Third Millennium Ministries - many current articles, audio sermons, and lectures by contemporary Reformed theologians and pastors on a variety of topics.
- Sola Gratia Ministries L?u tr? ngày 11 tháng 4 n?m 2021 t?i Wayback Machine - more Reformed and Calvinist resources.
- The Highway - still more articles from a Reformed perspective.
- Educational resources from the United Reformed Church L?u tr? ngày 8 tháng 9 n?m 2008 t?i Wayback Machine - many audio sermons, lectures, and curricula on theological topics from a conservative, Calvinist denomination
th?n h?c Calvin và các h? th?ng th?n h?c khác
[s?a | s?a m? ngu?n]- Calvinism & Arminianism - a brief comparison of Calvinism and Arminianism from The Five Points of Calvinism - Defined, Defended, Documented by Steele and Thomas
- Argument on the Arminian Controversy - Five Points of Gospel Truth Asserted and Defended (1836) by Moses Roney, defending Calvinism against Arminianism.
- "Calvinism" from the Catholic Encyclopedia
- The Five Points of Calvinism Considered[liên k?t h?ng] by David Servant (non-Calvinist)