2017年光伏发电领跑基地优选结果正式公示
Mahāvīra Phi?t-?à-ma-na (筏馱摩那) | |
---|---|
![]() Chan dung Mahāvīra | |
Chi ti?t | |
Tên khác | Ni-càn-?à-nh?-??-t? (尼乾陀若提子; Niga??ha j?āta putta) |
Sinh và m?t | k. 599—527 TCN? |
Gia ?ình | |
M? | Thuy-sa-l?p (Trishala; 翠莎拉) |
Con cái | Ph?-ly-nha-??t-san-na (Priyadarshana; 普里雅達珊娜) |
??a ?i?m | |
N?i sinh | Kundagrama, Vaishali, Vajji (nay thu?c huy?n Vaishali, Bihar, ?n ??) |
N?i m?t | Pawapuri, Bihar |
Các m? hình | |
Mài | Màu vàng kim lo?i |
Bi?u t??ng: | S? t? |
Cao | 6 b? |
Th? | 72 tu?i |
Mahavira (ch? Ph?n: ??????; ch? Kannada: ??????; ch? Tamil: ?????? ("Arugan")) có ngh?a là "??i anh hùng" hay "Anh hùng v? ??i", 599—527 TCN) còn ???c g?i là Vardhamana ho?c Kevala là Tirthankara th? 24 c?a K? Na giáo. ?ng là ng??i k? th?a tinh th?n c?a Tirthankara Parshvanatha th? 23.[1] Mahavira sinh vào ??u th? k? 6 tr??c C?ng nguyên trong m?t gia ?ình hoàng gia Kshatriya Jain ? Bihar, ?n ??. Tên m? c?a ?ng là Trishala và tên c?a cha là Siddhartha. H? là nh?ng tín ?? c?a Parshvanatha. Mahavira t? b? m?i tài s?n th? gian ? tu?i kho?ng 30 và r?i nhà ?? theo ?u?i s? th?c t?nh tam linh, tr? thành m?t nhà kh? h?nh. Mahavira th?c hành thi?n ??nh c??ng ?? cao và kh? h?nh nghiêm kh?c trong 12 n?m r??i, sau ?ó ?ng ??t ???c Kevala Gyan (toàn giác). ?ng ?? thuy?t gi?ng trong 30 n?m và ??t ???c Moksha (s? c?u r?i) vào th? k? th? 6 tr??c C?ng nguyên, chi ti?t c? th? vào các n?m khác nhau tùy theo giáo phái.
Trong l?ch s?, Mahavira, ng??i ?? gi?ng ??o K? Na giáo ? ?n ?? c? ??i, là ng??i cùng th?i v?i Ph?t Gautama. Các h?c gi? xác ??nh niên ??i c?a ?ng t? th? k? th? 6 ??n th? k? th? 5 TCN và n?i sinh c?a ?ng c?ng là m?t ?i?m còn tranh c?i. Mahavira d?y r?ng vi?c tuan th? các l?i th? ahimsa (b?t b?o ??ng), satya (chan ly), asteya (kh?ng tr?m c?p), brahmacharya (trinh ti?t), và aparigraha (kh?ng dính m?c) là c?n thi?t ?? gi?i thoát tam linh. Ngài d?y các nguyên t?c c?a Anekantavada (th?c t?i nhi?u m?t): syadvada và nayavada. Giáo ly c?a Mahavira ???c Indrabhuti Gautama (?? t? chính c?a ?ng) biên so?n thành Jain Agamas. Các kinh sách này, ???c các nhà s? Jaina truy?n mi?ng, ???c cho là ?? b? th?t l?c ph?n l?n vào kho?ng th? k? 1 CN (khi ph?n còn l?i ???c vi?t ra l?n ??u tiên theo truy?n th?ng Svetambara). Các phiên b?n còn sót l?i c?a Agamas do Mahavira gi?ng d?y là m?t s? v?n b?n n?n t?ng c?a nhánh Svetambara c?a K? Na giáo, nh?ng tính xác th?c c?a chúng b? tranh ch?p v?i K? Na giáo Digambara.
Than th?
[s?a | s?a m? ngu?n]Mahavira tên th?t là Vardhamana, xu?t than là hoàng t? c?a b? l?c Lichavi, v??ng qu?c Kosala. Thu?c ??ng c?p Kshastriya. N?m 19 tu?i, ?ng l?p gia ?ình và có m?t con gái. T?i n?m 30 tu?i, Vardhamana r?i gia ?ình, t? b? v? con, d?n than vào cu?c s?ng kh? h?nh và kh?a than. Con ???ng t?m ??o c?a ?ng kéo dài 12 n?m tr?i m?i thành ??o. Trong th?i gian ?y, có th?i ?ng hi?p ?oàn v?i Gosaka, ng??i v? sau sáng l?p Ajivikas, m?t h? phái ?n giáo phi chính th?ng khác.
T?i n?m 42 tu?i, Vardhamana, thành t?u toàn tri — thu?t ng? Jaina giáo dùng ?? g?i s? th?c ng?, giác ng?, vì th? ???c g?i là m?t Jina: ng??i chinh ph?c. Các tín ?? c?a t?n giáo này ???c g?i là Jaina — th??ng vi?t t?t là Jain — ngh?a là nh?ng k? ?i theo ng??i chinh ph?c. Danh hi?u Mahavira có ngh?a là ??i Anh hùng, m?t bi?t danh dùng ?? t?n vinh cá bi?t v? t? s? này.
K?t thúc 30 n?m rao gi?ng, xay d?ng và phát tri?n Jaina giáo, Mahavira t? tr?n sau m?t cu?c tuy?t th?c cho t?i ch?t t?i Para, n?i g?n Patna ngày nay. Và n?i ?y t? ?ó tr? thành thánh ??a hành h??ng c?a m?i tín ?? Jaina giáo.
Cho t?i th?i ?i?m nh?p di?t, ??c Mahavira có r?t ??ng ??o ?? t? g?m hai d?ng: th? nh?t nam n? tu s? (n? ??ng h?n nam); và th? hai các tín ?? t?i gia (c? s?), lu?n lu?n giúp ?? m?i m?t, ??c bi?t v? v?t ch?t, cho gi?i tu s?.
Trong Trung B? kinh, ph?m 56 Upaly Sutra c?a Ph?t giáo có k? l?i cu?c tranh lu?n gi?a ??c Ph?t Sakyamuni (Thích Ca Mau Ni) và Nigantha Dighatapassi (Tr??ng Kh? H?nh Gi?), m?t cao ?? c?a Mahavira, cu?i cùng Nigantha ch?u thua và quy y theo ??o Ph?t. Sau ?ó, Ph?t Thích Ca còn thu ph?c ???c Gia ch? Upaly, m?t cao ?? c? s? c?a Mahavira. Kinh còn ghi l?i cu?c t??ng thu?t c?a hai cao ?? ?y cho Mahavira.
L?i gi?ng
[s?a | s?a m? ngu?n]
G?p tr??ng h?p có nh?ng h? phái khác nhau c?a m?t t?n giáo, các h?c gi? khó có th? th?m ??nh trong nh?ng l?i tuyên b? kh?ng hoàn toàn gi?ng nhau và ?ang ganh ?ua nhau ?y cái nào là ti?ng nói xác th?c c?a ng??i sáng l?p. Nh?ng ??i v?i Jaina giáo kh?ng có v?n ?? ?ó, vì c? hai h? phái chính — Svetambara và Digambara — ch? b?t ??ng v? vài ?i?m th?c hành, ??c bi?t ? ch? tu s? nên kh?a than hay m?c qu?n áo, ch? kh?ng có nh?ng th?ng gi?i tri?t h?c khác nhau v? t?n giáo c?a mình. Do ?ó, chúng ta có th? khá t? tin khi cho r?ng các khái ni?m hi?n l?u hành trong Jaina giáo th?t s? ph?n ánh trung th?c l?i gi?ng d?y nguyên th?y c?a Mahavira 25 th? k? tr??c. Ba ?i?m c?n b?n trong các l?i gi?ng c?a ??c ??i Anh hùng là:
- Bác b? các nghi l? Bà la m?n nh? là ph??ng th? ?? thành t?u gi?i thoát, ?ng tái th?ng gi?i khái ni?m v? nghi?p báo mà truy?n th?ng ?n giáo chính th?ng ?u tiên áp d?ng nó nh? là h?u qu? tu?n trào t? vi?c c? hành chính xác các nghi l?.
- Ph? ??nh s? hi?n h?u c?a c?nh gi?i thiêng liêng v?nh c?u, ?ng tin r?ng linh h?n c?a con ng??i b? m?c k?t trong th? gi?i v?t ch?t, c?n ???c gi?i thoát nh?m thành t?u s? toàn m?n.
- Bi?n gi?i lu?t b?t t?n sinh (b?t b?o ??ng - ahimsa) thành tam ?i?m tuy?t ??i c?a tri?t h?c và ??o ??c h?c th?c hành c?a mình.
Tuy th?, nh?ng l?i gi?ng c?a Mahavira kh?ng ???c ghi thành v?n cho t?i th? k? th? 2 sau CN. M?i t?i th? k? th? 5, c?ng v?n ch?a có b?n san ??nh t?ng th? các sách thánh chính c?a Jaina giáo. ?? am hi?u tri?t h?c c?a mình, m?i h? phái Jaina giáo ??u ch?p nh?n th?m quy?n và ??t c? s? xi?n d??ng trên cu?n kinh Tattvartha Sutra (Kinh v? nh?ng ph?m trù nh?n th?c) do tu s? tri?t gia Umasvarti ghi l?i vào kho?ng ??u th? k? th? 2 sau CN.
Chú thích
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ Heehs 2002, tr. 90.
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- Adams, Simon (2011), The Story of World Religions, The Rosen Publishing Group, ISBN 978-1-4488-4791-4
- Appleton, Naomi (2014), Narrating Karma and Rebirth: Buddhist and Jain Multi-Life Stories, Cambridge University Press, ISBN 978-1-107-03393-1
- Balcerowicz, Piotr (2015), Early Asceticism in India: ājīvikism and Jainism, Routledge, ISBN 978-1-317-53853-0
- Basham, A.L. (1951). History and Doctrines of the ājīvikas: A Vanished Indian Religion. Jainism Series. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-1204-8.
- Bhalla, Kartar Sing (2005), Let's Know Festivals of India, Star Publications, ISBN 9788176501651
- Caillat, Colette; Balbir, Nalini (ngày 1 tháng 1 n?m 2008), Jaina Studies, (in Prakrit), Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-3247-3
- Charitrapragya, Samani (2004), Sethia, Tara (biên t?p), Ahimsā, Anekānta, and Jaininsm, Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-2036-4
- Chakravarthi, Ram-Prasad (2003), "Non-violence and the other A composite theory of multiplism, heterology and heteronomy drawn from Jainism and Gandhi", Angelaki, 8 (3): 3–22, doi:10.1080/0969725032000154359, S2CID 143842799
- Chapelle, Christopher (2011), Murphy, Andrew R. (biên t?p), The Blackwell Companion to Religion and Violence, John Wiley & Sons, ISBN 978-1-4443-9573-0
- Collins, Steven (1994), Reynolds, Frank; Tracy, David (biên t?p), Religion and Practical Reason, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-2217-5
- Cort, John E., biên t?p (1998), Open Boundaries: Jain Communities and Cultures in Indian History, SUNY Press, ISBN 978-0-7914-3785-8
- Cort, John E. (2001), Jains in the World: Religious Values and Ideology in India, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-513234-2
- Cort, John E. (2010), Framing the Jina: Narratives of Icons and Idols in Jain History, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-538502-1
- Dalal, Roshen (2010), The Religions of India: A Concise Guide to Nine Major Faiths, Penguin Books, ISBN 978-0-14-341517-6
- Davidson, Linda Kay; Gitlitz, David Martin (2002), Pilgrimage: From the Ganges to Graceland : an Encyclopedia, quy?n 1, ABC-CLIO, ISBN 9781576070048
- Dhaky, M.A. (1997). Arhat Pār?va and Dhara?endra Nexus. Bhogilal Leharchand Institute of Indology, Delhi.
- Doniger, Wendy, biên t?p (1999), Encyclopedia of World Religions, Merriam-Webster, ISBN 978-0-87779-044-0
- Dowling, Elizabeth M.; Scarlett, W. George, biên t?p (2006), Encyclopedia of Religious and Spiritual Development, SAGE Publications, ISBN 978-0-7619-2883-6
- Dundas, Paul (2002) [1992], The Jains , Routledge, ISBN 978-0-415-26605-5
- George, Vensus A. (2008), Paths to the Divine: Ancient and Indian, quy?n XII, The Council for Research in Values and Philosophy, ISBN 978-1-56518-248-6
- Gorski, Eugene F. (2008), Theology of Religions: A Sourcebook for Interreligious Study, Paulist Press, ISBN 978-0-8091-4533-1
- Goyal, S. R. (2005). Ancient Indian Inscriptions: Recent Finds and New Interpretations. Kusumanjali Book World.
- Goyala, ?rīrāma (2006), Brāhmī Script: An Invention of the Early Maurya Period (b?ng ti?ng Anh), Kusumanjali Book World
- Gupta, K. R.; Gupta, Amita (2006), Concise Encyclopaedia of India, quy?n 3, Atlantic Publishers & Dis, ISBN 978-81-269-0639-0
- Swarajya Prakash Gupta; K. S. Ramachandran, biên t?p (1979). The Origin of Brahmi script. D.K.
- Harvey, Graham (2014) [2009], Religions in Focus: New Approaches to Tradition and Contemporary Practices, Routledge, ISBN 978-1-134-93690-8
- Heehs, Peter (2002), Indian Religions: A Historical Reader of Spiritual Expression and Experience, New York University Press, ISBN 978-0-8147-3650-0
- Hubbard, Thomas (1807). Asiatick Researches. Quy?n 9. Kolkata: Hindoostanee Press.
- Jacobi, Hermann (1964), Max Muller (biên t?p), Jaina Sutras (Translation), The Sacred Books of the East, quy?n XXII, Motilal Banarsidass Publishing House (original: Oxford University Press)
- Jain, Champat Rai (1939), The Change of Heart
Bài vi?t này tích h?p v?n b?n t? ngu?n này, v?n thu?c ph?m vi c?ng c?ng.
- Jain, Gokulchandra (2015), Samantabhadrabhāratī (?n b?n th? 1), Budhānā, Muzaffarnagar: Achārya Shāntisāgar Chani Smriti Granthmala, ISBN 978-81-90468879
- Jain, Hiralal; Jain, Dharmachandra (ngày 1 tháng 1 n?m 2002), Jaina Tradition in Indian Thought, Sharada Publishing House, ISBN 9788185616841
- Jain, Hiralal; Upadhye, Adinath Neminath (2000) [1974], Mahavira, his times and his philosophy of life, Bharatiya Jnanpith
- Jain, Jyotindra; Fischer, Eberhard (1978), Jaina Iconography, BRILL Academic, ISBN 978-90-04-05259-8
- Jain, Kailash Chand (1972), Malwa Through The Ages (b?ng ti?ng Anh), Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-0824-9
- Jain, Kailash Chand (1991), Lord Mahāvīra and His Times, Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-0805-8
- Jain, Pannalal (2015), Uttarapurā?a of āchārya Gu?abhadra, Bhartiya Jnanpith, ISBN 978-81-263-1738-7
- Jain, Shanti Lal (1998), ABC of Jainism, Bhopal (M.P.): Jnanodaya Vidyapeeth, ISBN 978-81-7628-000-6
- Jain, Vijay K. (2012), Acharya Amritchandra's Purushartha Siddhyupaya: Realization of the Pure Self, With Hindi and English Translation, Vikalp Printers, ISBN 978-81-903639-4-5
Bài vi?t này tích h?p v?n b?n t? ngu?n này, v?n thu?c ph?m vi c?ng c?ng.
- Jain, Vijay K. (2015), Acarya Samantabhadra's Svayambhustotra: Adoration of The Twenty-four Tirthankara, Vikalp Printers, ISBN 978-81-903639-7-6, B?n g?c l?u tr? ngày 16 tháng 9 n?m 2015
Bài vi?t này tích h?p v?n b?n t? ngu?n này, v?n thu?c ph?m vi c?ng c?ng.
- Jain, Vijay K. (2016). ācārya Samantabhadra's Ratnakarandaka-?rāvakācāra: The Jewel-casket of Householder's Conduct. Vikalp Printers. ISBN 978-81-903639-9-0.
Bài vi?t này tích h?p v?n b?n t? ngu?n này, v?n thu?c ph?m vi c?ng c?ng.
- Jaini, Padmanabh S. (2000), Collected Papers on Jaina Studies, Delhi: Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-1691-6
- Kuiper, Kathleen (2010). The Culture of India. Understanding India. Britannica Educational Publishing. ISBN 978-1-61530-203-1.
- Long, Jeffery D. (2009), Jainism: An Introduction, I. B. Tauris, ISBN 978-0-8577-3656-7
- Matilal, Bimal Krishna (1990), Logic, Language and Reality: Indian Philosophy and Contemporary Issues, Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-0717-4
- Matilal, Bimal Krishna (1998), Ganeri, Jonardon; Tiwari, Heeraman (biên t?p), The Character of Logic in India, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-3739-1
- Melton, J. Gordon; Baumann, Martin, biên t?p (2010), Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices, quy?n One: A–B , ABC-CLIO, ISBN 978-1-59884-204-3
- Mills, Margaret A.; Claus, Peter J.; Diamond, Sarah, biên t?p (2003), Kalpa Sutra (by Jerome Bauer) in South Asian Folklore: An Encyclopedia, Routledge, ISBN 978-0-415-93919-5
- Nagel, Bruno (2000), Perrett, Roy (biên t?p), Philosophy of Religion: Indian Philosophy, Routledge, ISBN 978-0815336112
- Nanda, R. T. (1997), Contemporary Approaches to Value Education in India, Regency Publications, ISBN 978-81-86030-46-2
- Olivelle, Patrick (2006), Between the Empires: Society in India 300 BCE to 400 CE, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-977507-1
- Pandey, Janardan (1998), Gandhi and 21st Century, Concept Publishing Company, ISBN 9788170226727
- Potter, Karl H. (2007), Dalsukh Malvania and Jayendra Soni (biên t?p), Encyclopedia of Indian Philosophies, quy?n X: Jain Philosophy, Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-3169-8
- Pramansagar, Muni (2008), Jain Tattvavidya, India: Bhartiya Gyanpeeth, ISBN 978-81-263-1480-5
- Rapson, E. J. (1935), The Cambridge History of India, Cambridge University Press
- Sangave, Vilas Adinath (2006) [1990], Aspects of Jaina religion (?n b?n th? 5), Bharatiya Jnanpith, ISBN 978-81-263-1273-3
- Sen, Shailendra Nath (1999) [1998], Ancient Indian History and Civilization (?n b?n th? 2), New Age International, ISBN 978-81-224-1198-0
- Shah, Natubhai (2004) [First published in 1998], Jainism: The World of Conquerors, quy?n I, Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-1938-2
- Shah, Umakant Premanand (1987), Jaina-rūpa-ma??ana: Jaina iconography, Abhinav Publications, ISBN 978-81-7017-208-6
- Shah, Umakant Premanand (ngày 4 tháng 5 n?m 1999). "Mahavira". Encyclopedia Britannica. Truy c?p ngày 12 tháng 2 n?m 2025.
- Sharma, Arvind (1994), Religion and Women, State University of New York Press, ISBN 978-0-7914-1689-1
- Sharma, Arvind; Khanna, Madhu (2013), Asian Perspectives on the World's Religions, ABC-CLIO, ISBN 978-0-313-37897-3
- Singh, Upinder (2016), A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, Pearson Education, ISBN 978-93-325-6996-6
- Sunavala, A. J. (1934), Adarsha Sadhu: An Ideal Monk , Cambridge University Press, ISBN 978-1-107-62386-6
- Taliaferro; Marty (2010), A dictionary of philosophy of Religion, A&C Black, ISBN 978-1-4411-1197-5
- Tandon, Om Prakash (2002) [1968], Jaina Shrines in India (?n b?n th? 1), New Delhi: Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India, ISBN 978-81-230-1013-7
- Taylor, Bron (2008), Encyclopedia of Religion and Nature, Bloomsbury Academic, ISBN 978-1-4411-2278-0
- Titze, Kurt (1998), Jainism: A Pictorial Guide to the Religion of Non-Violence (?n b?n th? 2), Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-1534-6
- von Glasenapp, Helmuth (1925), Jainism: An Indian Religion of Salvation, Delhi: Motilal Banarsidass Publishing House (Reprinted 1999), ISBN 978-81-208-1376-2
- Vyas, Dr. R. T., biên t?p (1995), Studies in Jaina Art and Iconography and Allied Subjects, The Director, Oriental Institute, on behalf of the Registrar, M.S. University of Baroda, Vadodara, ISBN 81-7017-316-7
- Wiley, Kristi L. (2009), The A to Z of Jainism, Scarecrow Press, ISBN 978-0-8108-6821-2
- Winternitz, Moriz (1993), History of Indian Literature: Buddhist & Jain Literature, Motilal Banarsidass Publishing House, ISBN 978-81-208-0265-0
- Zimmer, Heinrich (1953) [tháng 4 n?m 1952], Campbell, Joseph (biên t?p), Philosophies Of India, London: Routledge & Kegan Paul Ltd, ISBN 978-81-208-0739-6
- S. R. Goyal (2005). Ancient Indian Inscriptions: Recent Finds and New Interpretations. Kusumanjali Book World.